پرورش طیور و به خصوص پرورش مرغ، یکی از کلیدی‌ترین و مهم‌ترین بخش‌های تأمین منابع پروتئینی، در کشور ما محسوب می‌شود. در ابتدای وارد شدن به این صنعت، تهیه ملزومات و تجهیزات برای تأسیس یک واحد تولیدی پرورش طیور، از مهم‌ترین چالش‌های پیش رو است. در این مقاله قصد داریم تا با دو سیستم کلی و اصلی برای پرورش طیور به صورت صنعتی، یعنی «سیستم پرورش ماکیان در بستر» و «سیستم پرورش در قفس» بیشتر آشنا شویم و درباره انواع قفس و ویژگی های قفس خوب (Good cage features) ، اطلاعات بیشتری کسب کنیم.
سیستم پرورش ماکیان در بستر | ویژگی های قفس خوب
این سیستم مرغداری به این صورت است که همه طیور به صورت یکجا در یک سالن بزرگ و روی بستری که معمولا از جنس پوشال است، نگهداری می‌شوند. این روش سنتی، از لحاظ هزینه برای مرغدار مقرون به صرفه‌تر از روش دیگر بوده و به طور معمول برای پرورش مرغ گوشتی کاربرد دارد.
حتما بخوانید: چرا نباید از قفس دست دوم استفاده کنیم؟
معایب پرورش در بستر | ویژگی های قفس خوب
روش پرورش طیور در بستر، با وجود کم هزینه بودن، معایب زیادی دارد که می‌تواند به صورت مستقیم و غیرمستقیم، بر وری بازدهی تولید تاثیر گذار باشد. از جمله:
- با توجه به باز بودن محیط در این نوع از مرغداری‌ها، در اثر دویدن پرندگان و ایجاد گرد و غبار باعث پایین آمدن سطح بهداشت و شیوع بیماری‌های گوناگون می‌شود.
- محیط باز این مرغداری‌ها، باعث می‌شود تا طیور در اثر دویدن، انرژی بیشتری مصرف کنند.
- پوشال‌هایی که درکف محیط مرغداری استفاده می‌شود باید مرتب تعویض شوند. عدم تعویض بستر به دلیل تجمع فضولات پرندگان، ممکن است به منبعی برای آلودگی و انتشار بیماری به کل گله منجر شود.
- امکان آتش سوزی پوشال‌های بستر وجود دارد.
- کود مرغی تولید شده در بستر، همراه با ناخالصی‌های فراوان خواهد بود.
- به دلیل اینکه همه پرندگان در این سیستم با هم و بدون نظارت دقیق، نگهداری می‌شوند، امکان کنترل دقیق و آمارگیری از همه آنها وجود ندارد.
- به دلیل تراکم و حرکت زیاد پرندگان، در صورت بروز بیماری‌های واگیردار در این سیستم مرغداری، اکثر پرندگان به این بیماری دچار خواهند شد.
سیستم پرورش ماکیان در قفس
سیستم قفس ، نوعی سیستم فشرده نگهداری طیور است که در آن پرندگان و جوجه‌ها در محفظه‌هایی جداگانه و به صورت واحدهای جدا ولی نزدیک به هم، نگهداری می‌شوند. این سیستم شامل چیدمان قفس‌هایی است که هم به صورت ردیفی و هم ستونی همراه با دیوارهای جداکننده، کنار هم قرار گرفته‌اند. یکی از ویژگی های قفس خوب، این است که کف آن از عقب به جلو شیب دارد. دلیل این امر جمع آوری آسان تخم مرغ‌ها است. این سیستم به دلیل جمع اوری مکانیزه تخم مرغ، برای واحدهای پرورش مرغ تخمگذار بسیار ایده‌آل است.
حتما بخوانید: ۸ ویژگی شگفت انگیز پرورش پرندگان با قفس
مزایای سیستم قفس | ویژگی های قفس خوب
مزایای اصلی استفاده از قفس، برای نگهداری و پرورش پرندگان بسیار زیاد است. از جمله:
1. قفس به تقویت سلامت پرندگان کمک می‌کند.
استفاده از سیستم قفس در مرغداری‌ها، به حفظ سلامتی طیور و پیشگیری موثر از بیماری های واگیردار کمک زیادی می‌کند. قفس خوب و مناسب، قفسی است که به گونه ای طراحی شده است که اجازه می‌دهد تا تمیز کردن ضایعات و کود مرغ به صورت مکانیزه انجام شود. وقتی کود مرغ می‌تواند به صورت اتوماتیک دفع شود، تمیز کردن محیط زندگی پرنده و کل مرغداری راحت‌تر سریع‌تر و با کمترین دخالت انسان انجام شده و از انتشار آلودگی در محیط مرغداری جلوگیری خواهد شد.
2. افزایش تولید تخم مرغ و وزن گیری مرغ گوشتی
علاوه بر محافظت از سلامت پرندگان ، استفاده از قفس همچنین به افزایش تولید تخم مرغ نیز کمک می‌کنند. با استفاده از این سیستم، سلامتی گله بیشتر حفظ شده و از دوره‌های طولانی مدت بیماری در بین پرندگان، جلوگیری خواهد شد. در نتیجه راندمان واحد در تولید تخم‌مرغ و گوشت بالاتر خواهد رفت.
3. استفاده از قفس، هزینه نگهداری از پرنده را پایین می‌آورد.
سیستم قفس برای نگهداری طیور، کار کارگران را کاهش می‌دهد. دلیل این امر این است که همه پرندگان، به طور منظم در ردیف قفس‌ها قرار گرفته‌اند و به طور یکسان از همه امکانات لازم برخوردار هستند. از ویژگی های قفس خوب نگهداری طیور این است که، هر ردیف از قفس‌های طیور، دارای یک ظرف تغذیه و یک آبخوری جداگانه است که مانند سیستم بستر، دیگر نیازی به شستشوی آبخوری‌ها و فیدرها به طور منظم نیست و فقط باید توسط کارگران پر شوند. از آنجا که پرندگان در قفس، دورتر از امکانات تغذیه‌ای خود قرار دارند، نمی توانند برای آلوده کردن آنها روی تاسیسات بپرند. تمیزکاری و دفع فضولات پرندگان نیز به صورت مکانیزه و با کمترین دخالت انسان انجام می‌شود. علاوه بر این، تخم‌مرغ‌ها بدون نیاز به دخالت انسان به سمت جلوی قفس می‌غلتند، و راحت‌تر جمع‌آوری می‌شوند. این امر باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های استخدام و دستمزد کارگر خواهد شد.
4. نگهداری از تعداد بیشتری پرنده در واحد سطح | ویژگی های قفس خوب
با استفاده از قفس‌های مدرن، با توجه به طبقاتی بودن، می‌توان تعداد بیشتری از پرنده را در واحد سطح نگهداری نمود. این نکته به معنی آن است که استفاده از قفس در ابتدای ساخت و ساز واحد تولیدی، باعث صرفه جویی در هزینه ساخت و یا اجاره بنا شده و به شما کمک می‌کند تا از فضای موردنظر، حداکثر استفاده را ببرید.
5. سیستم قفس، مدیریت مرغداری را تسهیل می‌کند.
با استفاده از قفس، به دلیل سازماندهی طیور، نگهداری سوابق صحیح آسان‌تر است. در این سیستم می توان پرندگان را با توجه به سن آنها، یا بر اساس سری جوجه‌ریزی طبقه‌بندی نمود. با این روش شما اطمینان دارید که به دلیل همسن و هم‌اندازه بودن جوجه‌ها، همه دسترسی یکسانی به آب و غذا داشته و رشد مناسب آنها تضمین خواهد شد.
6. سیستم قفس در شناسایی پرندگان ضعیف و یا بیمار و رفع مشکل کمک می‌کند.
با استفاده از سیستم قفس در پرورش مرغ، پرندگان کم عملکرد و یا بیمار به راحتی و سریع‌تر شناسایی می‌شوند. در سیستم‌های دیگر مرغداری، تشخیص اینکه کدام پرندگان به درستی تخم نمی‌گذارند و یا علائم بیماری دارند، دشوار است. همچنین، سیستم قفس با شناسایی سریع بیماری و جداسازی مرغ‌های همان قفس، به شما کمک می‌کند شیوع بیماری‌ها را در مرغداری به حداقل برسانید.
7. استفاده از قفس، به تولید تخم مرغ تمیز کمک می‌کند.
یکی از ویژگی های قفس خوب برای مرغداری، تولید تخم مرغ تمیز و بهداشتی است. هیچ کس به خرید تخم‌مرغی که آلوده به فضله پرنده است، تمایلی نشان نمی‌دهد. همچنین، وقتی آن فضله مرغ روی پوسته تخم مرغ خشک شود، ممکن است حاوی باکتری بوده واین باکتری‌ها از ترک پوست تخم‌مرغ، وارد غذای انسان شده و آن را آلوده کنند.
8. جلوگیری از هدر رفتن خوراک
برآوردها نشان می‌دهد، در حدود 70٪ هزینه مرغداری، صرف خرید خوراک پرندگان می‌شود. در نتیجه، هر مرغدار باید تمام تلاش خود را برای به حداقل رساندن هزینه تغذیه طیور انجام دهد. استفاده از سیستم قفس در مرغداری‌ها، به مرغدار کمک می‌کند تا هنگام تغذیه مرغ، هدر رفت مواد غذایی را به حداقل برساند زیرا قفس ها با لوازم جانبی استاندارد برای نگهداری آب و غذا طراحی شده‌اند. نکته مهم این است که لوازم جانبی تغذیه که در قفس وجود دارند، تقریباً همان مقدار خوراک روزانه پرندگان را در خود نگهداری می‌کنند. این بدان معنی است که شما میتوانید میزان مصرف خوراک پرندگان را به میزان استاندارد، اندازه گیری کنید.
حتما بخوانید: نقش استفاده از قفس در کاهش هزینه‌های تولید چیست؟
درباره ویژگی های قفس خوب
با کیفیت و کاربردی بودن تجهیزات مرغداری از اهمیت زیادی در بالا بردن بازدهی محصولات تولیدی واحد تولیدی، برخوردار است. خرید قفس‌ها و دیگر تجهیزات، هزینه زیادی برای شما خواهد داشت و باید با حداکثر دقت انتخاب شوند.
- هنگام خرید قفس دقت کنید تا تمام ابعاد قفس، از توری گالوانیزه استفاده شده باشد تا علاوه بر دوام بالا، از زنگ زدگی قفس نیز جلوگیری شود. همچنین شاسی قفس نیز باید محکم و گالوانیزه باشد.
- بهتر است برای راحتی در جابه‌جایی قفس‌ها، از نوع چرخدار استفاده کنید.
- کف قفس به دلیل اینکه وزن پرنده را تحمل می‌کند باید دارای کیفیت ساخت بالایی باشد. بهتر است برای راحتی پرنده، حداکثر دارای شیب 10 درجه بوده و میله‌های مشبک 1.5 سانتی متر از هم فاصله داشته باشند.
- قفس خوب، باید ابعاد و اندازه مورد نیاز شما را تامین کند. ابعاد یک قفس را در نظر بگیرید تا فضای کافی به مرغ‌ها در قفس اختصاص یابد.
- قفسی را با سینی‌های فیدر بادوام انتخاب کنید. انواع فیدر آلومینیومی، پی وی سی، چوب و پلاستیک در بازار موجود است. قفسی بهتر است که تجهیزات دانخوری و آبخوری بادوامی داشته باشد.
- مطمئن شوید که قفس مجهز به آبخوری است.
- اطمینان حاصل کنید که سینی فضولات قفس نیز برای دوام بیشتر و جلوگیری از زنگ زدگی، از جنسی بادوام مانند آهن گالولنیزه ساخته شده باشد.
